De Stichting: starten, stoppen, doorgaan

Deze zaterdag is er een bijeenkomst waarin de toekomst van de Stichting ter Bevordering van het Fantastische Genre centraal staat. Ik kan er zelf helaas niet bij zijn, maar de toekomst van de Stichting heeft zeker mijn interesse. Dus heb ik besloten mijn gedachten op papier te zetten. Aan eenieder die dit leest: voel je vrij om ze te gebruiken of er naar te verwijzen tijdens de bijeenkomst.

Er is al sinds de oprichting van de Stichting een heleboel kritiek op geweest. Ik denk dat die inhoudelijk deels terecht is, maar de vorm waarin die gegoten is, gaat soms wat te ver. Je kunt het oneens zijn met de richting die het bestuur gekozen heeft, maar daarvoor hoef je niet op de man te spelen. Wat ik gezien heb van de bestuursleden, hebben ze hart voor het genre. Een stichting draaiend houden is moeilijk en niet iets wat je zomaar doet. En als ik kijk naar wat ze voor elkaar gekregen hebben in de afgelopen jaren, dan is dat indrukwekkend. Niet iedereen vindt dat de aandacht naar de juiste dingen gegaan is, maar er is veel gebeurd. Er zijn zeker ook fouten gemaakt, bijvoorbeeld bij de laatste Harland Boekenprijs en daarom is het goed dat de Stichting wil veranderen.

Dat is het verleden van de Stichting en er moet vooruit gekeken worden. Een vorm die ik daarvoor wel eens met collega’s gebruik is die van “starten, stoppen, doorgaan”. Dat betekent dat we zoeken naar iets wat we nog niet doen, maar zouden moeten doen, iets wat we doen, maar niet meer zouden moeten doen, en iets dat we doen en wel moeten blijven doen. Het lijkt mij nuttig om op deze manier naar de toekomst van de Stichting te kijken.

Starten: richt je op gepubliceerde schrijvers

Als we kijken naar het Engelse taalgebied dan is daar de SFWA (Science Fiction Writers of America): een organisatie die zich inzet voor schrijvers van genrefictie. Ze zijn een soort vakbond voor schrijvers en om lid te worden moet je ten minste professionele publicaties op je naam hebben staan. Ik heb zelf het gevoel dat Nederlandstalige fantasyschrijvers zo’n organisatie goed kunnen gebruiken. Een partij die hen helpt bij zaken als contracten, het vinden van goede redactie en het samenbrengen van kennis.

Tot nu toe heeft de Stichting vooral naar buiten gekeken en contact gezocht met partijen die de Nederlandse fantastiek verder kunnen brengen. Ik denk dat het goed zou werken om het juist van binnenuit aan te pakken. Help de auteurs die daar behoefte aan hebben om hun werk professioneler aan te pakken. Help ervoor zorgen dat auteurs goed betaald krijgen voor hun werk, met als doel dat zij zelf niet opdraaien voor professionele publicaties. Dan kunnen zij zich verder ontwikkelen en hun beste werk schrijven. Daarvan wordt het fantastische genre echt beter.

Stoppen: word een vereniging in plaats van een stichting

Om de lijn van het vorige punt door te zetten denk ik dat de Stichting wat opener zou kunnen worden. Wellicht zelfs in de vorm van een vereniging. Er zijn veel mensen met veel passie voor Nederlandstalig genrewerk die misschien wel veel kunnen betekenen als leden of als ze betrokken zijn bij commissies. Het voelt misschien als de touwtjes uit handen geven, maar als er een helder doel geformuleerd is dan kan een vereniging ook niet zomaar ontsporen. Sterker nog, er is misschien wel meer controle door een grotere achterban.

Ik weet niet precies hoe het juridisch zit en hoe het financieel in elkaar zit, maar ik denk dat een andere vorm misschien wel beter past bij het doel van het bevorderen van Nederlands genrewerk. Lidmaatschap zou wat mij betreft niet alleen voor schrijver moeten zijn, maar bijvoorbeeld ook voor redacteurs en uitgevers. Iedereen die er belang bij heeft dat er een sterk genre is, kan hier een rol in spelen. Op deze manier kan er ook nog beter een front naar buiten (bijvoorbeeld boekhandels en evenementen) gevormd worden.

Doorgaan: organiseer de Harlands

De Harland verhalenprijs richt zich meer op beginnende schrijvers en past in die zin niet helemaal bij mijn eerdere punt, maar dit is waaruit de Stichting ontstaan is en dat instituut moet wat mij betreft overeind blijven. Er moet vers bloed blijven binnenstromen en talent ontdekt worden, dus in die zin passen de Harland Awards zeker bij een organisatie die het genre wil bevorderen. Het grote evenement dat door de jaren ontstaan is rondom de uitreiking is een goede manier om mensen bij elkaar te brengen en bovendien erg gezellig.

Een van de dingen die de SFWA ook doet is het organiseren van de Nebula’s, een van de grote Engelstalige genreprijzen. Dat is niet direct een juryprijs, maar je moet dus wel een professionele schrijver zijn volgens de SFWA om te mogen stemmen. Wellicht dat de Stichting daar ook punten uit op kan pakken bij het organiseren van de boekenprijs. Daar valt nog een hoop te ontwikkelen, maar ik geloof (zoals ik al eerder zei) dat er ruimte is voor deze prijs binnen het doel van de Stichting.

Door meer te werken met de mensen die al actief zijn met genrewerk, denk ik dat de Stichting veel kan betekenen bij het bevorderen van dat genre. Ik ben blij dat ze vooruit kijken en zien dat verandering belangrijk is. Ik ben benieuwd naar de uitkomst van de bijeenkomst en wat dat voor de toekomst gaat betekenen.