Meer zilt dan punk

Met IJsvaarders van de Noordzeetoendra verhaal trappen Jaap Boekestein en Tais Teng een stroming af die zij zelf ziltpunk gedoopt hebben. Een setting waarin de klimaatverandering de wereld flink heeft omgegooid en waarin onze cultuur mythologie is geworden. Er is een duidelijke Nederlandse stempel aanwezig op de wereldbouw. Maar hoe begin je een stroming?Of zou die vanzelf moeten ontstaan?

Dit boek is er een uit de Splinters-reeks en is dus een vrij kort verhaal dat goed verzorgd is uitgegeven. Het is te lezen als een inleiding in de stroming die de auteurs voor ogen hebben. Een stroming waarin de verre toekomst ons als een spiegel voorgehouden wordt. Want hoe ziet Nederland eruit over duizend jaar? Wat herkennen we nog van nu (spoiler: Game of Thrones) en wat is zodanig veranderd dat we ons achter de oren moeten krabben of we dat wel willen?

De stijl van Tais Teng klinkt duidelijk door in het verhaal (van Jaap Boekestein heb ik minder gelezen, dus misschien zijn stijl ook wel). De auteurs bouwen speels nieuwe woorden op uit bestaande woorden waardoor ze een futuristisch tintje krijgen zonder dat we als lezer de kluts kwijtraken. Een harpgitaar en een doedelsax, het zijn een beetje onzinwoorden, maar het schept wel een sfeer. Ook de manier waarop het toekomstbeeld gepresenteerd wordt is heel speels, waardoor de setting en stijl samensmelten tot een geheel. Aan de andere kant blijft er weinig ruimte over voor het verhaal. Er moet een wereld worden neergezet en een stroming worden gestart, dat lijkt belangrijker dan het plot. De dialogen staan soms te veel in het teken van de wereldbouw, waardoor mensen elkaar dingen vertellen die ze al lang weten.

Wat ik mis in het verhaal is de punk, de rebellie. Nou wordt tegenwoordig overal te pas en te onpas punk achter gezet omdat dat nou eenmaal hip is. Maar het zou zonde zijn als het daar in de ziltpunk bij blijft. Doordat het toekomstbeeld zo speels gepresenteerd wordt, blijft het een beetje te vriendelijk. Klimaatverandering speelt zo’n grote rol in de setting, dus je zou daar veel kritischer op kunnen zijn. De wereld van de ijsvaarders is er een waar je zoet water van de Noordpool moet halen. En toch maken de mensen zich vooral druk om Game of Thrones DVDs in plaats van die enorme schaarse en essentiële grondstoffen te verzamelen. Dit is een kans om de schaduwkant te laten zien van een wereld waarin we geen respect hebben voor het klimaat. Naar dat scherpe randje wordt soms gehint, maar er zou zoveel meer mee gedaan kunnen worden.

IJsvaarders van de Noordzeetoendra is een verhaal dat een vertrekpunt kan zijn voor mooie dingen. De stijl is eigen en werkt samen met de setting om iets nieuws neer te zetten. Er is niet genoeg ruimte om dat allemaal in een klein boekje te stoppen, waardoor het verhaal er onder lijdt. Maar dat mag de pret niet drukken, want het boek is prima om je even onder te dompelen in de zilte lucht van deze stroming. Het mag iets scherper en kritischer van mij, maar ook daar kan een langer verhaal wellicht meer gedaan krijgen. Dit is in elk geval een geslaagde eerste stap.