De rol van de recensent

“Hoera! De poortwachters zijn weg! We kunnen eindelijk gaan en staan waar we willen!”

“Maar,” fluisterde het weesmeisje tegen haar broertje. “Wie houdt de enge monsters dan buiten?”

Op Facebook kwam ik een interessant gesprek tegen over de rol van de recensent in de boekenwereld. Iedereen was het er wel over eens dat recensies belangrijk zijn, maar waarom eigenlijk? Recensies kunnen verschillende rollen spelen, maar de belangrijkste is volgens mij dat de recensent een poortwachter is.

Veel boeken worden niet meer door een traditionele uitgever op de markt gebracht. Schrijvers nemen zelf de rol van uitgever op zich om hun boek de wereld in te helpen. Sommige kleinere uitgeverijen laten de schrijver betalen om een boek uitgegeven te krijgen. Dit gaat wel eens onder luid gejuich dat de poortwachters het veld geruimd hebben en dat eindelijk iedereen zijn boek uit kan geven. Was het maar zo simpel.

Hoewel er verschillen zijn tussen de twee scenario’s, heeft in beide gevallen de uitgever andere belangen dan alleen de kwaliteit van het boek. En eerlijk is eerlijk, ook bij de traditionele uitgever komt er wel eens bagger uit. Wie voorkomt dan dat deze boeken in de handen van de lezer vallen? Een lezer die vervolgens teleurgesteld zou kunnen zijn, waar niemand beter van wordt. Dus toch maar een poortwachter dan?

Recensenten zouden deze rol op zich kunnen nemen. Ze zijn grotendeels onafhankelijk en kunnen hun mening over een boek onderbouwen zodat lezers een goede keuze kunnen maken of het boek iets voor ze is. Dan bedoel ik niet de 5-sterren recensies op Hebban van lezers die alleen zeggen hoe geweldig ze een boek vonden, maar een recensie met meer context en een uitgebreidere evaluatie van het verhaal.

Ik ben nog niet zo’n recensent. De Nederlandstalige fantasy is iets wat ik nog aan het ontdekken ben en ik kijk veel door de bril van een schrijver. Ik vind het leuk om voor mezelf uit te zoeken waarom een bepaald verhaal voor mij wel of niet werkt. Zoals ik het vroeger leuk vond om oude apparaten uit elkaar te halen om te zien hoe ze werkten. Het zijn voor mij dus vooral ook lessen in dingen die ik zelf wil gaan proberen of juist moet zien te vermijden.

Maar ik geef ook een oordeel over een boek en probeer het te plaatsen tussen vergelijkbare verhalen die ik gelezen heb. Hopelijk is dat alvast nuttig. En misschien kan ik af en toe een monsterlijk boek tegenhouden voordat het een zielig weesmeisje weet te verslinden.