Totem Over Nederlandstalige fantasy

De poort mag dicht

Ik ben Nachtuilen van Jeroen van Unen aan het lezen en niet al te lang geleden las ik Dragan Duma van Patty van Delft. Twee boeken die grotendeels op eenzelfde idee gebaseerd zijn: een magische wereld naast de werkelijke wereld waarin iemand uit onze wereld terecht komt. Ik noem dit portaalfantasy omdat het gebaseerd is op een poort (in wat voor vorm dan ook) die van onze wereld naar een andere leidt. Eentje waarin magie vaak een belangrijke rol speelt en waarin de wonderen je om de oren vliegen.

Van mij mag die poort wel dicht.

Het is natuurlijk makkelijk om je lezer aan de hand van de hoofdpersoon mee te nemen in een wereld die ze beiden niet kennen. De hoofdpersoon kan de vragen stellen die de lezer ook heeft en de personages die uit de magische wereld komen beantwoorden die vragen netjes. Zo wordt ons beeld van de wereld opgebouwd aan de hand van wat ons letterlijk verteld wordt.

Wat mij betreft is dat een gemiste kans. Ik word een wereld het best ingezogen als ik midden in die wereld terechtkom. Dat het boek openslaan voor mij een poort is naar een andere wereld waarin ik zie wat er gebeurt, in plaats van dat personages het mij aan het uitleggen zijn. Dat de hoofdpersonen gewoon hun gang gaan en dat ik me daarover kan verwonderen. En dat als de monden van de hoofdpersonen openvallen, dat ik weet dat ik daar echt van onder de indruk moet zijn. Die gradatie ben je kwijt zodra je hoofdpersoon elk moment met grote ogen om zich heen staat te kijken.

Het is niet gek dat beide boeken die ik aan het begin noemde YA boeken zijn. Daarin heb je te maken met lezers die wat minder ervaren zijn en wellicht wat meer handvatten nodig hebben. Andere series waarin een poort (al dan niet letterlijk) een rol speelt zijn bijvoorbeeld Narnia en Harry Potter. Hoewel Harry Potter naarmate we verder komen juist speelt met het idee dat de magische en de echte wereld elkaar raken en is de poort niet een nette doorgang die aan de andere kant dicht is.

Zijn Nachtuilen en Dragan Duma geen interessante boeken doordat ze in de basis opgezet zijn als portaalfantasy? Zo erg is het ook weer niet, maar ik vraag me gedurende het verhaal wel af of ik er niet verder in had kunnen duiken als onze werkelijke wereld er buiten was gebleven. De Klauw van Adrian Stone doet bijvoorbeeld ook veel met YA thema’s, maar zit wel helemaal in een secundaire wereld. En hoewel de wereldbouw daar niet heel uitgebreid is, heb ik de vergelijkingen met onze wereld niet gemist.

De poort heeft misschien een plek, vooral bij YA, maar wat mij betreft stappen we zo veel mogelijk vanaf pagina een onze wereld in. Laat ons lezers er maar rondsnuffelen, wij vinden onze weg zo wel.